ARIKBAŞI TANITIM

http://www.facebook.com/#!/groups/arikbasi/

Arıkbaşı Köyünden Güncel Haber, Bilgi , Etkinlikler ve Arşiv Niteliğindeki Video ve Resimler için Facebook gurubumuzu Ziyaret Ediniz.

ARIKBAŞI KÖYÜ TARİHÇESİ

Arıkbaşı Köyü tarihini analiz etmek için birazda Çerkes-Rus savaşlarını ve savaştan sonraki ‘’Büyük Sürgünü’’ bilmek gerekir. İlk Rus-Çerkes çatışması 10.yy da Kiev Prensi Svyatoslav in Kuzey Kafkasya ya saldırması ile olmuştur. Avrupalı tarihçiler ise Şeyh Mansur isyanı olan 1785 yılını başlangıç olarak kabul ederler.Kuzey Kafkasya genel askeri harekat Tümgeneral A.P. Ermolov un Kafkas Ordusu Komutanlığına ve Kafkasya Başyöneticiligine tayin edildiği 1816 da başladı.Kafkasya işgalinin 1. dönemi başladı.1816-1846 bu tarihler arasında Rus birlikleri işgalden ziyade tehlikeli saydıkları önderleri tutukla, ticareti kısıtla, Kafkasya ya silah sokulmasını engelleyerek ve Karadeniz Savunma Hattını oluşturdular. 2. dönemde ise (1846- 1856) Ruslar yavaş ilerleyerek işgal ettikleri yerlere hemen Don Kazaklarını yerleştirmişlerdir. 3. Dönem ise (1856-1864) Kuzey Kafkasya yi boyunduruk altına alma planının son aşaması idi.Çerkesler yığınsal olarak göçe mecbur ediliyordu işte bu dönem de Arıkbaşılılar da Kafkasya’daki Panakhes ve Afepsi Köylerinden o zamanlar Osmanlı toprağı olan Balkanlardaki Filibe Sancağındaki Siviştov bölgesine(Bulgaristan) sürülmüşlerdi.

Varna limanından Balkanlara çıkan Arıkbaşılı Çerkesler 15 yıl Balkanlarda kalacaklardı.Balkanlara Çerkezlerin yerleştirilmesindeki neden; savaşkan ve kapalı topluluk olmaları özelliklerinden dolayı Balkanların Demografik yapısını değiştirecek ve Slav halkların kurtuluş hareketlerini engelle yelecek bir güç olmalarıdır. Nitekim 1876 da Osmanlıya karsı Bulgaristan da Dranov yakınlarında çıkan Hariton isyanını bastırmak Çerkeslerin görevi idi. Sürgün de silahlarını yanında getirebilen Çerkezler (ama 2. elbise almaları yasaktır!) zaten sürgün nedeni ile müthiş kin besledikleri Hıristiyanların Hariton isyanını anında ve isyanı başlatan Bulgar birliğini yok ederek çok kanlı şekilde bastırmışlardı. Bununla yetinmeyen Osmanlı, Çerkesleri Filibe Sancağındaki isyankar köylere yönlendirdi bu köylerde birkaç gün içinde 15.000 kişi ölmüştü.Bu olay Rus Hükümeti için aradığı fırsatı çünkü bu tek olay değildi ve Slavlara yapılanlar onları yeterince rahatsız ediyordu.Rus Hükümeti 18 Aralık 1876 da İstanbul Konferansında Filibe olaylarından dolayı Çerkeslerin Balkanlardan uzaklaştırılmasını resmen talep etti.1877-78 Osmanlı-Rus savaşını kaybeden Osmanlı tarafı olmuştur.1878 Berlin Antlaşmasını imzalayan Osmanlı,Çerkeslerin Balkanlardan uzaklaştırılmasını kabul ediyordu.Berlin Antlaşmasının Çerkezler için anlamı büyüktü ve 1879 yılını göç yılı olarak kabul edeceklerdi.Nitekim Arıkbaşı Köyü resmi kuruluş tarihi 1879 dur.

Balkanlardan ilk göç eden Çerkeslerin başında Arıkbaşılılar da vardı.Edirne toplama merkeziydi buradan 300.000 (üç yüz bin) Çerkez Osmanlının farklı bölgelerine gönderiliyordu.2. göç 1. göç gibi ağır şartlarda olmamıştı . Nitekim Osmanlı Sultani II.Abdülhamit ”Ben dindaşlarımız olan bu muhacirlerin iskanı ve müdafisi için elimden geleni yaptım.İstanbul’dan Halep e muhacir yerleşimleri kurdum.Onların yerleşmeleri için yapılan masrafları kendi cebimden ödedim.”(Abdülhamit in Hatıra Defteri.İstanbul 1996 S:17) Arıkbaşılı Çerkesler ede bazı imkanlar sağlanılıyordu bunu Marmaris’i beğenmeyip yerleşim yeri beğenilmesi için heyetler gönderilmesinden ve Arıkbaşı Köyü kurulduktan sonra Köy sakinlerine verilen verimli ve değerli tarlardan anlıyoruz.Peki neden bu ayrıcalıklar ve imkanlar Arıkbaşılı Çerkeslere veriliyordu?

Toplama merkezi olan Edirne’den yola çıkan Arıkbaşılı Çerkezler Marmaris’e geldiler.Fakat Marmaris’i beğenmeyip yeni bir yer bulunulması için ufak heyetler gönderdiler.Heyetlerden biri şuan ki kurulum yerinden biraz yukarıdaki bir bölgede kaldıklar. Diğer bölgelerden farklı olarak geceyi rahat ve sivrisinek problemi olmadan geçirdiler bu bölgeyi beğendiler ve burada köy kurmaya karar verdiler.Heyet hemen geriye dönüp geride kalanları alarak geri döndü ve 1879 da Arıkbaşı Köyü kuruldu. İlk kurulduğunda köyün ismi ”Osmaniye” iken yakınından geçen Künk Deresinden esinlenerek ismi Arıkbaşı olarak değiştirildi.

Arıkbaşı Köyü kurulalı daha 14 yıl olmuştu ki ”93 Harbi” olarak bilinen Osmanlı-Rus Harbi başladı.Balkanlarda savaşçılığını kanıtlayan Çerkesler yine ön plana çıkıyorlardı. Nitekim 50 civarı köyü olan Bayındır ilçesinden askere alınan 158 kişiden 64 kişi 1 köyden Arıkbaşı Köyündendi! Tam 93 Harbinin etkileri unutulurken I. Dünya Savaşı patlak verdi. Çerkesler yine cephelere gönderiliyorlardı. I. Dünya Savaşını Almanya ile beraber girerek kaybeden Osmanlı çok ağır şartları olan ”Mondros Mütarekesini” imzalıyor ve Osmanlı işgal edilmeye başlanıyordu.Bu işgale ilk ve en fazla karşı çıkanlar yine Çerkesler oluyorlardı. Nitekim ilk seferberlik ilan eden Asker ”Kurmay Yarbay Kaseyko Mahmut”tur. Afyondaki Emrindeki Tümene daha hiç bir emir gelmemişken düşmana karşı savaşmayı emir ediyordu. Sivil olarak ilk direnişi yine Çerkesler yapıyorlardı.1 Haziran 1919 da Ödemisin Haciilyas Köyündeki Çerkesler Yunan askerleri ile 5 saat sürecek çatışmaya girerek sivil direnişin ilk kurşunlarını atıyorlardı.Zaten bu sebepten ”Haciilyas”köyünün ismi ”İlkkurşun”olarak değiştirmiştir.

27 Mayıs 1919 da Yunanların köyden geçeneğini Demiryollarında çalışan 2 Arıkbaşılının haber vermesiyle öğrenen Köy halkı hemen köyü boşaltarak Künk Dere sine gittiler ve burada 3 gün kaldılar.( Luij Kemal GÜZEY bu tarihte künk deresinde doğmuştur ve ismi o zamanlar kurtarıcı olarak anılan Mustafa Kemal den esinlenerek ”Kemal” konulmuştur.) Geri çekilmeye başlayan Yunan ordusu 4 Eylül de Arıkbaşı Köyü tren istasyonunda bir toplantı yapacağını ve herkesin davetli olduğunu açıkladıysa da yerli Rumların uyarılmasıyla Arıkbaşılılar bu toplantıya katılmadı . 4 Eylül de yemekli toplantı yapan Yunanlar oradaki 15 genç i tutukla Tren istasyonun karsındaki hayvan damında canlı canlı yakarak Şehit etmişlerdir(Bu 15 Şehit anısına olayın olduğu yere anıt dikilmiştir ve her sene 4 eylül de anma töreni yapılmaktadır) . Çete İlyas Çete Arif gibi Arıkbaşılılar geçte olsa müdahale etmiş ve Arıkbaşı düşman işgalinden kurtulmuştur.